عادت دادن کودکان به خدا شناسی
عادت دادن کودکان به خدا شناسی، یکتا پرستی و توحید، یکی از امور مهم و حیاتی در زندگی نسل‌های بعدی به حساب می‌آید.
شکی نیست که اقدام والدین در شروع وظیفه‌ی تربیت دینی فرزندشان از سنین پایین، کودک را آماده می‌کند که عقیده و ایمان به «الله» تعالی در روانش رشد کند.
ابزارهای زیادی برای پرورش و رشد ایمان به خداوند قدّوس در کودک وجود دارد که تعدادی از آنها عبارتند از :
- تشویق و عادت دادن کودکان به تأمل و اندیشیدن در پدیده‌های که دور وبر خود می‌بیند
زیرا کودکان تمایل به سؤال و کنجکاوی در شگفتی‌های هستی اطراف خود دارد، که بر عظمت خداوند دلالت می‌کنند؛ اما اگر تشویق او از سوی مربی زیاد نباشد، این میل (فطری) به مرور زمان کمرنگ شده از بین می‌رود؛ پس مربی باید هوشیاری و توجه کودک را تحریک کند تا نسبت به آنچه در اطراف خود می‌بیند کنجکاو باشد و این کار را از سنین پایین شروع نماید و توجه کودکان را به آسمان و ستارگان، ابرها، شن‌های صحرا، دریا و … به آن گل زیبا، این صخره سنگ جلب کند و لازم است که کودک این کنجکاوی را با تعجب از آنچه در اطراف دیده، با زیر وبم صدایش و خوشحالی از آنچه دیده بروز دهد.
این کار را می‌توان با استفاده از وسایل مختلفی مانند مشاهده‌ی برنامه‌ها، یا تماشای فیلم‌های از طبیعت و جانوران مختلف و استفاده از کتاب‌های عکس‌دار انجام داد.
همچنین می‌توانیم مرغ و سایر حیوانات اهلی را در خانه نگه‌داریم تا تکثیر و رشد و مرگ آنها را ببیند، و در نهایت تمام این پدیده‌ها را به قدرت الهی نسبت دهیم. یا می‌توان کودکان‌ها را به دیدن باغ وحش یا باغ‌های گوناگون برد و کاشتن و مواظبت از گیاهان و رشد تدریجی آنها را به او یاد داد.
می‌شود به کودک فرصت داد تا هنرهای مختلف را در زندگی تجربه نماید و با اکتشافات و پیشرفت‌های که بشر بدان‌ها دست یافته، آشنا شود و از این رهگذر، احساس کودک را برای شناخت خداوندی که آفریننده و الهام بخش بشر است و به او عقل و فکر برای تفکر و اختراع داده است، تحریک کرد. برای تحقق این هدف می‌توان از موزه‌ها و نمایش‌گاه‌ها دیدن کرده، به کتاب‌ها و مجلاّت مختلف مراجعه نمود.
- پیروی از اطرافیان پرهیزگار و خدا پرست با شنیدن و دیدن، ایمان کودک را به پروردگارش تقویت می‌کند.
وقتی کودک ببیند و بشنود که اطرافیانش خداوند را در نمازهای‌شان و در هر حال و در هر وقت ذکر و یاد می‌کنند، از آنها تقلید می‌کند، او از از معلمان و خویشاوندانی که دوست دارد نیز، الگو برداری خواهد نمود.
- عادت دادن کودکان به پناه بردن به الله تعالی در هر وقت و زمان
برای کودک باید این عادت داده شود به خصوص در سختی‌ها و مشکلاتی که کودک با آنها مواجه می‌شود. البته شاید این مشکلات گاهی بسیار کوچک و پیش پا افتاده باشند؛ اما (حقیقت اینست که) برای او چنین به نظر نمی‌آیند ( و جدی و بزرگ هستند) هنگام بروز چنین مشکلی کودک متوجه دعا و استمداد از خداوند می‌شود. الگو در این زمینه نقش بسیار پر رنگی دارد؛ پس اگر والدین هنگام هر مصیبتی (بزرگ یا کوچک) خدا را یاد کنند؛ مثلاً وقتی پیاله‌ای می‌شکند بگویند «لا حول ولا قوّة الّا بالله» کودک حتماً از آنان تبعیت کرده و خواهد فهمید که همه چیز به تقدیر الهی انجام می‌شود. یا هنگامی که اتفاقی خوشایند می‌افتد و پدر و مادر خوشحال می‌شوند و به هم تبریک می‌گویند و خدا را بر آن نعمت شکر و سپاس می‌گویند و تمام خوشبختی و خیری را که دارند به خداوند ارجاع می‌دهند. یا زمانی که کودکان به خاطر چیزی مانند گم شدن عروسک یا دوری از دوست عزیز یا یکی از نزدیکانش دل‌تنگ می‌شود، بهتر است والدین به جای اینکه تجربه خود را مرور کرده و راه حل حاضر و آماده را در اختیارش بگذارند، با وی همدردی و مساعدت کرده، به او بفهمانند که خداوند هیشه با او است و به او کمک خواهد کرد، و با این کار به او کمک کنند که قدرت وارد شدن در تجربه را پیدا کند. می‌توان برای این منظور دعای ساده‌ای به کودک آموخت تا در هر مشکلی آن را تکرار کند. کودک درسال‌های اولیه در حال گذر از مرحله‌ی طبیعی ترس است، از تاریکی یا بعضی حیوانات می‌ترسد… و این برای مربی کودک، فرصتی است که مشکل ترس کودک را حل کند و با وصل کردن او به آفریدگارش به وی احساس امنیت ببخشد؛ چون خداوند با اوست و او را از هر بدی حفظ می‌کند به خصوص اگر اذکار معیِنی مانند “معوّذات و آیة الکرسی ..” را خوانده باشد.
- عادت دادن کودکان به این حقیقت که خداوند همیشه مراقب اوست
خداوند هر جا با انسان است و عالم به پیدا و پنهان او. کودک نیز هنگامی که ما در مورد علم وسیع خداوند سخن می‌گوییم و او را بدون ترساندن و تهدید تشویق می‌کنیم، این احساس را در خود به وجود می‌آورد.
- عادت دادن فرزند به ذکر خداوند (جل جلاله)
معلم باید اذکار و دعاهای مربوط به مناسبت‌ها ی مختلف مانند دعای خواب و بیداری و دعای باران و بسم الله گفتن قبل از غذا را با تمام عشق و هوشیاری با کودکان تکرار و مرور نماید. با این کار، کودک به ذکر خداوند در هر وقت و در هر حال، عادت می‌کند و با الله تعلق حاصل کرده او را دوست خواهد داشت.
البته مربی باید بر این کار مداومت کامل داشته باشد و به یک یا دو بار گفتن اکتفا نکند؛ بلکه در هر شرایطی این وظیفه را انجام دهد.
وقتی کودکان به زندگی همیشگی با الله تعالی تربیت شود و همیشه حضورش را احساس نموده و بداند که در هر حال مراقب اعمال اوست، محبت الله در قلبش شروع به جوشیدن خواهد کرد، محبتی که همراه طاعت که از رضایت و شوق سرچشمه می‌گیرد نه از ترس قهر و مجازات.
- عادت دادن کودکان به تسلیم شدن مطلق در برابر خداوند
الله خالق ماست و آنچه مصلحت مناسب ماست را می‌داند و این آموزه را کودک از قدم‌های قبلی کسب می‌کند و اکنون دیگر امتثال فرمان خداوند برایش آسان است؛ حتی اگر سبب (حکمت) آنها را نیز نداند.
در دین امور بسیاری وجود دارند که ما حکمت آنها را نمی‌دانیم و (هنوز) برای‌مان روشن نشده؛ اما اگر از قرآن و حدیث حکم شرعی ثابت شد، بر ما واجب است که آن را گردن نهیم، هرچند حکمت‌ها و اسبابش را هم ندانیم.
منبع: سایت خانواده خوشبخت
مترجم: عبید الله
