نشانه های قیامت و انواع آن
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم الدین و اما بعد:
الله تعالی می فرماید:{وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ} (الزخرف: 85)
ترجمه: و علم قیامت نزد اوست» و الساعة از مشهورترین نامهای روز قیامت در نصوص شرعی و كلام مردم است و آن روز بخاطر این به این نام نامگذاری شده زیرا یك مرتبه و بی خبر می آید و مردم را در یك لحظه جمع می كند.بنابراین کسی جز الله تعالی نمی داند چه زمانی قیامت برپا می شود ولی نشانه هایی دارد.
أشراط الساعة یعنی نشانه ها و علامتهایی كه قبل از برپایی آن واقع می‌شوند. الله تعالی می فرماید: {فَهَلْ ینْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا} ترجمه: «آیا جز این انتظار می برند كه رستاخیز ناگهان بر آنها فرا رسد و علامتهای آن پدیدار شود» (محمد: 18)
اشراط جمع شرط است و به معنی نشانه می‌باشد و گفته شده أشراط الشیء یعنی اوایل آن.
و در زبان عرب به معنی نزدیكترین چیزهایی كه میآیند، می‌باشد؛ زیرا نشانه هر چیزی اولین آن است.
و الساعة بخشی از اجزای زمان است و از آن به قیامت تعبیر می‌شود.
انواع نشانه های قیامت
نشانه های قیامت به سه دسته تقسم می‌شوند:
دسته اول:
نشانه های قیامت که دور اند یعنی آمده و پایان یافته اند. كه از آن جمله بعثت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) می‌باشد. بر اساس آنچه در صحیحین از حدیث انس بن مالك (رحمه الله) كه از پیامبر (صلی الله علیه وسلم) روایت می كند كه فرمود: [بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَةَ كَهَاتَینِ. وضم السبابة والوسطی]. ترجمه: {بعثت من و قیامت مانند این دو انگشت است و دو انگشت سبابه و وسطی را به هم چسپاند} (بخاری 6504)، و صحیح مسلم 2951) و از آن جمله نصف شدن ماه بر اساس آنچه خداوند در كتابش به آن خبر داده است. الله تعالی می فرماید: [اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ] (القمر: 1)
ترجمه: {قیامت نزدیک و ماه دو نصف می‌گردد} و از آن جمله خارج شدن آتش از سرزمین حجاز كه بخاطر آن گردن شترها در بصری روشن می‌گردد. شیخین از ابوهریره روایت می‌كنند كه رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می‌فرماید: [لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَخْرُجَ نَارٌ مِنْ أَرْضِ الْحِجَازِ تُضِیءُ أَعْنَاقَ الْإِبِلِ بِبُصْرَى]
ترجمه: {قیامت برپا نمی‌شود تا آتشی در حجاز بر افروخته شود و گردن شتران را در بصری روشن گرداند} (بخاری 7118)، و صحیح مسلم 2902) (بُصری)، شهری معروف در سوریه به آن حوران گفته می‌شود که تا دمشق سه مرحله فاصله دارد. «معجم البلدان» (1/441) و«شرح نووی بر صحیح مسلم»(18/30)و«فتح الباری» (13/80).}
و این آتش بر اساس آنچه پیامبر (صلی الله علیه وسلم) خبر داده بود در جمادی الثانی سال654 ه كه خروج آن در قسمت شرقی مدینه بود، ظاهر شد و به سبب آن دره‌ای از آتش جاری شد و جماعتی از مردم آنجا و مردم شام نور آن را دیدند و مردم بصری گردن شتران در روشنایی آن همانگونه كه پیامبرص خبر داده بود دیدند.
دسته دوم:
نشانه های وسطی و آن عبارتند از نشانه هایی كه ظاهر شده و پایان نیافته اند بلكه زیاد شده و به شدت منتشر شده‌اند. كه از آن جمله جاریه آقای خود را به دنیا آورد و انسان‌های پا برهنه، لخت، نیازمند و چوپان را می‌بینی ساختمان‌های چند طبقه و بلند می‌سازند. بر اساس آنچه در حدیث جبریل مشهور است كه مسلم آن را در فصل اول از این باب آورده كه می‌فرماید:[قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ السَّاعَةِ قَالَ مَا الْمَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنْ السَّائِلِ قَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنْ أَمَارَتِهَا قَالَ أَنْ تَلِدَ الْأَمَةُ رَبَّتَهَا وَأَنْ تَرَى الْحُفَاةَ الْعُرَاةَ الْعَالَةَ رِعَاءَ الشَّاءِ یتَطَاوَلُونَ فِی الْبُنْیانِ]
ترجمه: {گفت مرا از روز قیامت خبر ده، فرمود: پرسیده شده (در این مسأله) داناتر از سؤال كننده نیست، آن مرد گفت: پس مرا از نشانه های قیامت باخبر ساز، فرمود: آنكه كنیز آقایش را بزاید، و آنكه پا و تن برهنگان بینوا، و چوپان گوسفندان را ببینی كه به برافراشتن كاخ (و زیاده روی در ساختمان) بپردازند.} (مسلم: 8)
از آن جمله خارج شدن سی دجال كه همگی ادعای نبوت می‌كنند همانگونه كه در حدیث ابوهریره روایت است كه رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند:«لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى یبْعَثَ دَجَّالُونَ كَذَّابُونَ قَرِیبًا مِنْ ثَلَاثِینَ كُلُّهُمْ یزْعُمُ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ» ترجمه: «قیامت بر پا نمی‌شود مگر اینکه دجالهای کذابی حدود سی نفر که همه آنان ادعای نبوت می‌کنند، ظاهر شوند» بخاری (3609) و در سنن ابوداود و ترمذی از ثوبان روایت است كه پیامبرص فرمودند: «وَإِنَّهُ سَیكُونُ فِی أُمَّتِی كَذَّابُونَ ثَلَاثُونَ كُلُّهُمْ یزْعُمُ أَنَّهُ نَبِی وَأَنَا خَاتَمُ النَّبِیینَ لَا نَبِی بَعْدِی» ترجمه: «همانا در امت من سی نفر مدعی نبوت دروغین ظاهر می‌شوند و هر یک از آنان گمان می‌کند پیامبر خدا است در حالی که من خاتم انبیاء هستم و پیامبری بعد از من نخواهد آمد». سنن أبی داود (4252)
از آن جمله ظاهر شدن كوهی از طلا در فرات كه مردم بخاطر آن با همدیگر می جنگند. ابوهریرهس از پیامبرص روایت می كند كه فرمودند: [لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى یحْسِرَ الْفُرَاتُ عَنْ جَبَلٍ مِنْ ذَهَبٍ یقْتَتِلُ النَّاسُ عَلَیهِ فَیقْتَلُ مِنْ كُلِّ مِائَةٍ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ وَیقُولُ كُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ لَعَلِّی أَكُونُ أَنَا الَّذِی أَنْجُو]
ترجمه: {قیامت بر پا نمی‌شود تا اینکه رود فرات کوهی از طلا را کشف (ظاهر) کند. مردم بر سر آن بجنگند و نود و نه در صد آنان کشته می‌شوند و همه می‌گویند شاید من زنده بمانم» و این علامتی است كه فاصله واقع شدن آن زیاد نیست.} (مسلم 2894) و (بخاری 119)
دسته سوم:
نشانه های بزرگ است و هنگامی كه ظاهر شوند قیامت به دنبال آن می آید كه ده علامت و نشانه می باشند كه هیچكدام از آنها ظاهر نشده اند. مسلم در صحیحش از حذیفه بن اسید روایت می كند كه گفت: «اطَّلَعَ النَّبِی صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ عَلَینَا وَنَحْنُ نَتَذَاكَرُ فَقَالَ مَا تَذَاكَرُونَ قَالُوا نَذْكُرُ السَّاعَةَ قَالَ إِنَّهَا لَنْ تَقُومَ حَتَّى تَرَوْنَ قَبْلَهَا عَشْرَ آیاتٍ فَذَكَرَ الدُّخَانَ وَالدَّجَّالَ وَالدَّابَّةَ وَطُلُوعَ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَنُزُولَ عِیسَى ابْنِ مَرْیمَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ وَیأَجُوجَ وَمَأْجُوجَ وَثَلَاثَةَ خُسُوفٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ بِجَزِیرَةِ الْعَرَبِ وَآخِرُ ذَلِكَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ الْیمَنِ تَطْرُدُ النَّاسَ إِلَى مَحْشَرِهِمْ»
ترجمه: {پیامبر (صلی الله علیه وسلم) بر ما وارد شد در حالیكه ما مشغول گفتگو با هم بودیم. فرمود: درمورد چه چیز دارید صحبت می كنید؟ گفتند: در مورد قیامت. فرمود: قیامت برپا نمی‌گردد تا ده نشانه آن نیاید كه عبارتند از: (مسلم 2901)
- دخان
- دجال
- دابه
- طلوع نمودن خورشید از غرب
- نزول عیسی بن مریم علیه السلام
- یأجوج و مأجوج
7- 8-9. روی دادن سه خسوف{ فرورفتگی كه در زمین به وجود می آید را خسف می گویند.} كه یكی در مشرق، یكی در مغرب و دیگری در جزیرة العرب روی می دهد
- آتشی كه از یمن خارج می شود و مردم را به سوی مكان قیامت فراری می دهد.» و در بعضی احادیث دیگر مهدی، خراب شدن كعبه، بلند گردیدن قرآن از زمین ذكر گردیده كه ذكر آن خواهد آمد.
اكثر محققین اهل علم بر این باورند كه علامتهای بزرگ قیامت این ده تا می باشند و این سه و آنچه در حدیث حذیفه بن اسید ذكر شده جدا از روی دادن خسوف هستند و اینكه اینها از علامتهای قیامت هستند شكی نیست همانگونه كه نص حدیث بر واقع شدن آن قبل از نشانه دهم دلالت دارد و این مقدمه ای برای آن است و برای این گفته در روایت دیگری، حدیث حذیفه بن اسید گواه است و مسلم همچنین آن را روایت كرده و در آن خسوف را در ذكر بر غیر آن از علامتها بیان داشته آنجا كه پیامبر می‌فرماید: [إِنَّ السَّاعَةَ لَا تَكُونُ حَتَّى تَكُونَ عَشْرُ آیاتٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ فِی جَزِیرَةِ الْعَرَبِ وَالدُّخَانُ وَالدَّجَّالُ…] ترجمه: {قیامت برپا نمی شود تا ده نشانه می آید: خسوف در مشرق، خسوف در مغرب و خسوف در جزیرة العرب، دخان، دجال و …}
سپس بقیه نشانه‌ها را ذكر كرده است. قرطبی می‌گوید: (فأول الآیات على ما فی هذه الروایة الخسوفات الثلاثة وقد وقع بعضها فی زمن النبی صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلِّم ذكره ابن وهب…) یعنی: «از اولین نشانه ها در این روایت خسوف سه گانه است كه بعضی از آن در زمان پیامبر (صلی الله علیه وسلم) كه ابن وهب ذكر كرده واقع شده است.» مسلم (2901)
منبع: عصر اسلام
